Ekonomi
Ekonomik Durum
İlçe merkezinde Ermeni asıllı Karakin Şahbazyan’a ait 120 beygir gücünde ve buharla çalışan kırk çırçır makineli pamuk bölümü, iki adet zeytinyağı baskısı ile günlük 75 çuval buğdayı öğüten, iç bölümlerinde büyük değişiklik geçirmesine rağmen, inşa edildiği 1876 yılından beri hiçbir tamir görmeyen görkemli bacası halen dimdik ayaktadır. Fabrika, Akhisar yolu üzerinde ve Endüstri Meslek Lisesi’nin güneyindedir. Bundan başka yine Ermeni vatandaşlardan “Şapkalı” diye anılan Aznavuryan’a ait 25 çırçır makineli fabrika ve ırkdaşı Ohanisa’ya ait aynı işlevli bir başka fabrika Kırkağaçlıların hizmetindeydi.
Türklerin ise dört ayrı semtte insan veya hayvan gücüyle çalışan çok sayıda su değirmenleri vardı. Bunların son örneklerinden biri olan Aksu yakınlarındaki Güllüce Değirmeni 1950’ li yılların ortalarına kadar işlevini sürdürmüştür. Ayrıca marangoz, demirci, nalbant, kunduracı, mimar, terzi, mutaf(keçe dokuyucu), mücellit (ciltçi) vs. gibi yeterince esnaf bulunmaktaydı. Bunlardan semerci, mutaf, mücellit, demirci gibi• işyerleri Türklerin, diğerleri ise gayrimüslimlerin kont rolündeydi. İlçenin ticaret merkezi ise ‘Pamuk Hanı’ idi. Etrafında elliye yakın dükkanı bulunan bu hanın, Çiftehanlar Camii, Karaosmanoğlu Camii ve Bahçıvan Pazarı semtlerine açılan üç ayrı kapısı vardı. Geniş avlusunda başta afyon olmak üzere, palamut, meyan kökü, çeşitli kök boyaları ve diğer ürünlerin, İzmir veya diğer illerden gelen yabancı uyruklu veya Osmanlı vatandaşı tüccarlara satışları gerçekleştirilirdi. Hanın sahibi, İzmir’de oturan Kırkağaç kökenli çok zengin bir Rum olan Imros Federosa idi. Bu ünlü han 1924 yılında “Cumhuriyet Meydanı”na dönüşmüş, 1950 yılında bu meydana Atatürk’ün beyaz mermerden, onu sivil kıyafetle canlandıran güzel bir heykeli dikilmiştir. Daha sonraki yıllarda, kamyon ve traktörlerin park etmesi nedeniyle, alanın daralmaya başlaması ve hoş olmayan bir görünüm ortaya çıkması üzerine, Atatürk Heykeli 1954 yılında şimdiki bulunduğu meydana taşınmıştır.
Zahire pazarı da Müftü Hanı’nın kuzeye bakan kapısının karşısındaydı. Bu iki handan başka Kırkağaç’ta bulunan diğer han ve oteller şunlardı: Poyracıklı Hani, Kuyumcunun Hani, şair Eşref Hani, Uşaklının Hani, Sadık Ağa Hani, Ördek Hani, Abacı Hani, Akkaşin Hani, Panani Hani. Ayrıca Ahmet Ağa’ya ait iki tane de otel vardı. Bu hanlardan birkaç tanesi hala işlevlerini sürdürmektedirler.
Halkın, birbirleriyle ve yerel yönetimle olan ilişkilerini düzenlemek üzere eşrafın ve imamların da katılımı ile oluşturulan heyetler kurulmuştu. Bu topluluklarla ilgili olarak 19. yy. sonlarındaki kayıtlar da şu isimlere rastlamaktayız: Sivri oğlu Mustafa Bey, Belediye Reisi Sivri oğlu Arif Ağa, Manifaturacı Ahmet Faik Bey, Abdi Bey, Mehmet Bey, Tüccar Hacı Püskül zade İsmail Efendi, Fındıklı Hacı Cemal Efendi, Satızade Adil Efendi, Dolmanci Ahmet Efendi, Abdi Bey, Eşref Cemal Bey, Hacı Salih zade Emin Efendi, Sivri oğlu Osman Ağa, Ramız Bey, Şevket Bey, Altıparmak Mehmet Efendi, Yakup Bey, Fahri Bey, Çiftçi Hasip Bey, Hacı Halil Ağa, Haci Arif Ağa, Tüccar Sivri oğlu Şükrü Bey, Arap Hoca oğlu Ahmet Efendi, Hacı Cemal zade Mehmet Efendi ve Çiftçi Servet Bey.
Yine Osmanlı Dönemi’nde Kırkağaç’ta kamu yönetimi ile ilgili hukuk, sağlık ve diğer sosyal kurumların tam olarak bulunduğu görülür.
